Veel gestelde vragen

Is mindfulness hetzelfde als mediteren?
Met mindfulness doe je inderdaad aan mediteren. Het staat er echter niet gelijk aan. Mediteren is namelijk op verschillende manieren mogelijk. Er zijn ook meditatievormen die niet tot mindfulness behoren.

Welke soorten mindfulness zijn er?
Er zijn veel soorten mindfulness. Alleen de onderzochte en werkzaam bevonden soorten of vormen van  mindfulness trainingen worden eventueel vergoed. Dit zijn de Mindfulness Based Stress Reduction  (MBSR) en de Mindfulness Based Cognitive Reduction (MBCT).  Deze worden gegeven volgens een vastgesteld protocol.

Ondertussen zijn er ook mindfulness trainingen zoals, de trauma sensitieve mindfulness (TSM) en de Mindfulness Based Self Expression (MBSE), Mindfulness trainingen voor doelgroepen, zoals specifiek voor ouderen of juist voor kinderen, mensen met een psychose of eetstoornis, mensen met een verslaving en dergelijke. Er komen steeds meer bij.

Waarom helpt mindfulness?
We worden effectiever in het omgaan met problemen.

Waarom mediteren we?
Mindfulness helpt je bij wijze van spreken, de zogenoemde “aandachtsspier” te trainen. Deze bestaat niet echt, maar het komt er op neer dat we gewend zijn om op een bepaalde manier (patronen, overtuigingen) naar de wereld om ons heen te kijken en er over te denken. We hebben als het ware een automatische piloot aan staan. Zo hoeven we niet iedere keer te bedenken wat bijvoorbeeld schoenen zijn en hoe je ze aandoet, of wat je doet nadat je ontwaakt. Dat zou reuze vermoeiend zijn. Mooi en handig dus, maar het heeft ook beperkingen.

Er zijn 2 zaken die vaak problemen geven.
1. Problemen lossen we meestal op met denken maar niet alle problemen zijn door denken op te lossen of oplosbaar. We hebben een brein wat ons heel ver heeft gebracht in de evolutie. Juist door het probleemoplossend vermogen. Maar het helpt ons niet wanneer een situatie niet praktisch is op te lossen.

2. We hebben een beperkt denkkader. We hebben geen frisse blik. Wanneer we vooral van uit ons denkende brein leven, zien we de wereld of je probleem/situatie niet echt zoals ze nu is. We hebben teveel ruis,  zoals overtuigingen en eerdere ervaringen. We hebben een vaststaande beelden en ideeën of meningen over van alles en nog wat. Dat wordt ook wel de sluier genoemd. Wanneer we vooral van uit ons denkende brein leven, kijken we dus door een sluier naar onze leefwereld. Zo zie je mogelijk niet alle kanten van het probleem zien en ook niet die van een mogelijke oplossing.

Wat is een andere meer mindfulle manier van problemen oplossen?
Met meer bewustzijn. Kijken naar de situatie zoals die is op dit moment zonder oordeel. Om dit te kunnen moeten we manier van denken dus veranderen. Om dit te kunnen doen we aandachtstrainingen en andere oefeningen om ons bewustzijn te vergroten. En zodoende ons meer bewust te worden van onze gedachten, emoties en lichamelijke sensaties.

Om dit te kunnen moeten we gebaande paden in ons denken en letterlijk in ons brein veranderen. We zullen heel vaak falen en opnieuw beginnen. Door te oefenen kweek je nieuwe wegen en die zogenaamde aandachtsspier. Dit helpt ook geweldig goed tegen piekeren.

Mindfulness is goed tegen stress?
Bij chronische stress is mindfulness helpend. Ook bijvoorbeeld chronische pijn of emotionele pijn of somberheid. We worden vaak innerlijk rustiger. We kunnen steeds meer kijken naar onze gedachten en gevoelens waardoor we bewuster kunnen handelen. We kunnen beter voor ons zelf zorgen. Al met al kom je hierdoor meer in evenwicht.

Een voorbeeld,  Je wilt wegrijden van een parkeerterrein bij een supermarkt, maar je wordt aangereden. Er is alleen blikschade, maar je bent wel geschrokken. Je neemt even een ademruimte (3 min meditatie) en je voelt dat je stresssysteem goed is aangeslagen. De adrenaline giert je door het lijf. Je hart gaat tekeer en je merkt ook dat je spieren gespannen en je vuisten gebald zijn.
Je bent geneigd om in de aanval te gaan, jezelf te verdedigen door (verbaal) geweld en je voelt je boos worden. Er komen gedachten in je op, zoals “welke idioot… @^*!!!”

Je stopt en je neemt even een paar rustige ademhalingen en erkent het gevoel en je kalmeert.
Je  weet tenslotte dat er geen echte dreiging is, dit denk je nu ook heel bewust. Vervelend, maar niks ernstigs. Ik kan gewoon even uitstappen en het met de andere bestuurder regelen. Je stapt vervolgens rustig uit en stelt de bestuurder voor om gegevens uit te wisselen.

Wat is het verschil tussen burn-out en depressie?
Een burn-out is een energiestoornis en een depressie is een stemmingsstoornis. Er zijn verschillen en overeenkomsten. Zo heeft iemand met een burn-out vaak nog wel zin om dingen te ondernemen, maar lukt dit niet door de uitputting. Bij een depressie is er meer sprake van lusteloosheid, fysiek en mentaal.

Een overeenkomst is dus ook de vermoeidheid, gebrek aan energie. Depressie ontstaat een eerste keer meestal door een (externe) aanleiding en heeft de neiging zich te herhalen.  Doordat in een depressieve episode negatieve denkpatronen zijn gevormd, zijn we meer vatbaar voor somberheid en uiteindelijk depressie.

Een burn-out ontstaat doordat er te lang chronische overbelasting / stress is geweest. Er is een herstel- schuld ontstaan. De aanmaak, opname van cortisol is gestoord. Hierdoor komt er geen nieuwe energie. Ook de reserves aan energie en aan grondstoffen zijn nagenoeg op. Mogelijk is een burn-out een antwoord van ons lichaam om verdere schade aan ons lichaam te voorkomen. We komen dan in een dorsale /ge-immobiliseerde staat. Een burn-out duurt minimaal 6 maanden en kan jaren lang duren. Er is een grotere kans op een depressie wanneer je burn-out bent.

Wat is het verschil tussen overspannen en burn-out?
Een burn-out is pure uitputting. Grote vermoeidheid staat als hoofdklacht voorop de klachten zijn verder gelijk als bij een overspannenheid. Volgens de NHG Nederlandse huisartsen standaard is er sprake van een burn-out wanneer de overspannenheid tenminste 6 maanden duurt.

Wat is het Sensitisatie Syndroom?
Je kunt denken aan een overprikkeld zenuwoverdracht. Sensitisatie is een begrip uit de chronische pijn. Een zenuw kan door langdurige en overmatige prikkels (pijn) zich gaan vormen als een soort snelweg. De prikkeloverdracht wordt hierdoor ook steeds sneller en beter. Met als gevolg, dat we steeds minder nodig hebben om pijn te ervaren.

Een overprikkeld stress-systeem reageert als het ware ook steeds gevoeliger. Er speelt een zelfde soort overprikkeling plaats. De stress reactie van het autonome zenuw blijft hierdoor ook steeds aan staan of opnieuw ingeschakeld. Hierdoor herstel je minder of niet goed. Longcovid, ME, CVS, Burnout zijn allerlei aandoeningen die vallen onder deze paraplu sensitisatie syndroom. Het leren reguleren van je stresssysteem, van vechten/vluchten/bevriezen naar veilig navigeren kan je herstel op gang helpen.

Mindfulness is hierin een antwoord. En ook door coaching en psychosociale therapie kan ik je hierbij helpen. Ik gebruik hierbij de inzichten vanuit mindfulness MBCT en de Polyvagaal theorie.